Tương tự, anh Hoàng Nam, hiện đang công tác trong đơn vị lực lượng vũ trang tại TP.HCM, cũng gặp nhiều khó khăn khi tìm mua NƠXH. Theo anh Nam, thông tin về các dự án NƠXH đa phần không chỉ rõ vị trí, nếu không có khả năng tìm hiểu sâu trên Internet thì rất khó tìm ra. Tìm dự án đã khó, kiếm chủ đầu tư còn khó hơn. 

“Các dự án do doanh nghiệp tự đầu tư thì họ phải có trách nhiệm công bố thông tin, nhưng công bố như thế nào, tại đâu thì nhiều người không được biết. Thậm chí, việc tìm kiếm địa chỉ, website hay số điện thoại của chủ đầu tư để liên lạc là cả một vấn đề”, anh Nam nói. 

Anh Nam cho hay, trong năm 2022 có một dự án NƠXH cho công nhân tại P.Thạnh Mỹ Lợi, TP.Thủ Đức. Dù không thuộc đối tượng của dự án nhưng theo anh Nam tìm hiểu, mức giá thuê 115.000 đồng/m2/tháng là quá cao so với thu nhập của nhiều công nhân. 

Đang làm việc tại một bệnh viện ở TP.Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai, anh Văn Đức cho biết đã sinh sống ở tỉnh này 10 năm, hiện vẫn đang thuê nhà. Thu nhập hàng tháng của 2 vợ chồng anh vào khoảng 20 triệu đồng. Sau khi trừ chi phí sinh hoạt, vợ chồng anh để dành được khoảng 5 triệu đồng/tháng. 

“Một căn hộ NƠXH rộng 70m2 ở đây có giá khoảng 750 triệu đồng. Với mức thu nhập hiện tại, giấc mơ có nhà của vợ chồng tôi còn xa vời lắm. Nếu có căn hộ 50m2 với giá 300 – 400 triệu đồng, được vay vốn với lãi suất ưu đãi trên 10 năm thì may ra có cơ hội”, anh Đức mong mỏi. 

Thiếu nguồn cung

Thực tế trên cho thấy, nhu cầu mua NƠXH của những người thu nhập thấp tại TP.HCM và các tỉnh lân cận là rất lớn. Tuy vậy, nguồn cung vẫn rất hạn chế. 

Giai đoạn 2016 – 2020, TP.HCM có 19 dự án NƠXH hoàn tất xây dựng và đưa vào sử dụng với tổng số 14.954 căn hộ. Chỉ có 1 dự án nhà lưu trú công nhân do Công ty Worldon đầu tư hoàn thiện, đáp ứng gần 7.600 chỗ ở cho công nhân. 

Cả năm 2022, TP.HCM chỉ có 2 dự án NƠXH hoàn thành xây dựng, tổng quy mô 1.352 căn hộ. Không có dự án NƠXH lẫn nhà lưu trú công nhân nào được cấp phép mới. 

Cơ cấu sản phẩm của thị trường bất động sản TP.HCM năm qua đang mất cân đối. Theo nhu cầu thực tế, tỷ lệ nhà ở bình dân phải chiếm cao nhất nhưng thời gian qua phân khúc này không có trên thị trường. Trong khi đó, nhà ở cao cấp chiếm đến 70%, còn lại là nhà ở trung cấp. 

Là địa phương có nhiều khu công nghiệp, theo Sở Xây dựng tỉnh Đồng Nai, trên địa bàn tỉnh hiện nay có khoảng 410.000 người muốn mua NƠXH. Phần lớn trong số này là người từ tỉnh khác đến đây làm việc. 

Tuy nhu cầu về nhà giá rẻ lớn như vậy nhưng hiện tỉnh Đồng Nai chỉ có 13 dự án NƠXH, nhà lưu trú công nhân đã và đang triển khai với tổng số 10.700 căn. Đến nay, tỉnh này mới hoàn thành 3.500 căn.

Tương tự như Đồng Nai, Bình Dương cũng là địa phương thu hút lượng lớn người lao động nhập cư. Năm 2022, Bình Dương không đạt chỉ tiêu phát triển NƠXH. Cụ thể, chỉ có 2 dự án NƠXH và tái định cư trong dự án nhà ở thương mại được cấp phép, tổng quy mô 1.227 căn.

Tại Hà Nội, giai đoạn 2016-2020 đã hoàn thành 25 dự án với hơn 1.200.000m2 sàn NƠXH, chỉ đạt 20,2% so với kế hoạch. Trong đó, nhà ở sinh viên đạt khoảng 2,8%; nhà ở công nhân đạt 0%; nhà ở phục vụ các đối tượng theo quy định tại Điều 49 của Luật Nhà ở đạt khoảng 26,2%. 

Hay tại Long An, kết luận của Thanh tra Bộ Xây dựng mới đây chỉ ra rằng, kế hoạch phát triển nhà ở của tỉnh năm 2021, đầu tư 2.500 căn NƠXH với tổng diện tích 150.000m2 sàn. Nhưng theo báo cáo của Sở Xây dựng tỉnh này, thực tế năm 2021 không có NƠXH hoàn thành và bàn giao xây dựng đưa vào sử dụng, tỷ lệ đạt 0% kế hoạch đã duyệt.

Ông Lê Hoàng Châu – Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM cho biết, về phát triển NƠXH, giai đoạn 2011 – 2020, cả nước đạt 41% kế hoạch. 

Riêng TP.HCM, giai đoạn 2016 – 2020 xây được gần 15.000 căn NƠXH, đạt 75% kế hoạch. Thành phố có khoảng 3 triệu người nhập cư, chủ yếu là công nhân lao động và hầu hết có nhu cầu thuê NƠXH hoặc phòng trọ.

“Kết quả này chưa đáp ứng được vì nhu cầu NƠXH và nhà lưu trú công nhân đang rất lớn. Các hộ gia đình và cá nhân là lực lượng chủ yếu đã giúp giải quyết bài toán chỗ ở cho đa số công nhân lao động và người nhập cư với nhiều khu nhà trọ”, ông Châu đánh giá. 

Nguồn cung khan hiếm, trong khi nguồn cầu luôn duy trì ở mức cao khiến giá NƠXH liên tục tăng thời gian qua. Khảo sát tại TP.HCM và Hà Nội, nhiều dự án NƠXH đã bàn giao được vài năm tăng giá gấp đôi so với ban đầu, thậm chí có những dự án chạm ngưỡng gần 30 triệu đồng/m2. 

Một dự án NƠXH tại quận 12 (TP.HCM), năm 2016 có giá bán khoảng 13,8 triệu đồng/m2, chưa bao gồm thuế giá trị gia tăng (VAT) 5% thì nay được chào giá 29 triệu đồng/m2. Sau hơn 5 năm, giá bán NƠXH tại dự án này tăng 2,1 lần.

Còn tại Hà Nội, dự án nhà ở Đại Kim (Hoàng Mai) được bán từ năm 2016 với giá 14 triệu đồng/m2. Dự án có 80% NƠXH, đến nay, giá bán lên mức gần 30 triệu đồng/m2. NƠXH Rice City Sông Hồng (Long Biên, Hà Nội), cách đây 5 năm được bán với giá hơn 13 triệu đồng/m2, nay được chào bán với giá 28 triệu đồng/m2… khiến nhiều người thu nhập thấp có nhu cầu không thể tiếp cận được.

Lời tòa soạn: Bất động sản đóng góp gần 11% GDP và có ảnh hưởng trực tiếp đến khoảng 40 ngành nghề. Làm gì để tín dụng cho bất động sản rót vào đúng chỗ, hợp lý, góp phần thúc đẩy phát triển thị trường bất động sản lành mạnh, hiệu quả cho cả người bán và người mua, giải quyết các vấn đề liên quan nợ xấu, trái phiếu doanh nghiệp và sở hữu chéo… là bài toán lớn đặt ra trong năm 2023.

VietNamNet khởi đăng loạt bài về vấn đề này.

Doanh nghiệp lớn, nhỏ lao đao 

Anh Trung Sơn (TP.HCM), một trong số 20 nhân viên bộ phận marketing của một dự án tại TP.HCM nhận được thông tin bị cắt giảm nhân sự trong chiến lược tái cơ cấu của tập đoàn từ tháng 10/2022. Không chỉ marketing, nhiều bộ phận khác cũng bị cắt giảm với tổng số khoảng 40% nhân sự. 

“Thị trường bất động sản gặp khó, dự án đang ở trong giai đoạn đầu, chưa triển khai nhiều nên tập đoàn quyết định tạm dừng lại để giảm áp lực chi phí. Chúng tôi cũng hiểu đây là khó khăn chung nên chấp nhận nghỉ không lương, hy vọng thị trường sớm ổn định, dự án tái khởi động để có thể quay lại tiếp tục triển khai” – anh Sơn chia sẻ. 

Nguồn: Tổng cục Thống kê (Biểu đồ: H.Khanh) 

Không chỉ ở tập đoàn của anh Sơn, đối mặt với sức ép dòng tiền khi nguồn vốn thu hẹp và áp lực từ trái phiếu đáo hạn, làn sóng cắt giảm nhân sự đã và đang diễn ra tại nhiều doanh nghiệp bất động sản từ cuối năm 2022. Thậm chí có tập đoàn giảm đến 50 - 60% nhân sự. 

Cùng với đó, doanh nghiệp cũng thu hẹp quy mô đầu tư sản xuất kinh doanh như dừng, đình hoãn hoạt động đầu tư, thi công xây dựng một số dự án; dừng triển khai các dự án mới; dừng phát hành cổ phiếu tăng vốn; dừng IPO…

Có doanh nghiệp mới mở bán dự án chấp nhận giảm giá nhà từ 20-30% đối với khách thanh toán ngay 90% giá trị căn hộ để thu tiền về trả nợ và đầu tư.

Lãnh đạo một doanh nghiệp chia sẻ, sự khó khăn chồng chất, mất thanh khoản, thiếu vốn, tắc pháp lý, nợ lớn, chịu lãi vay cao đã khiến không ít doanh nghiệp bất động sản phải đóng cửa, tạm ngừng hoạt động. Theo vị này, đây là sự sàng lọc tất yếu và có tính chất “khốc liệt” hơn thời kỳ bùng phát dịch Covid-19.

Theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA), do “tắc” nguồn vốn tín dụng, “tắc” nguồn vốn trái phiếu, “tắc” cả nguồn “vốn huy động từ khách hàng”, nên một số tập đoàn, doanh nghiệp bất động sản đói vốn đã phải vay vốn ngoài xã hội (tín dụng đen) với lãi suất rất cao, đầy “rủi ro”, hoặc phải bán bớt tài sản, chuyển nhượng dự án hoặc bán sản phẩm bất động sản, nhà ở với chiết khấu sâu (thậm chí đến 40-50% giá trị hợp đồng) tạo ra cơ hội cho khách hàng mua với giá rẻ hơn, nhưng cũng tiềm ẩn “rủi ro” do đây là sản phẩm hình thành trong tương lai...

Tại báo cáo mới nhất, Bộ Xây dựng đánh giá, hoạt động của các doanh nghiệp kinh doanh bất động sản đang gặp nhiều khó khăn. 

Bên cạnh việc lãi suất cho vay, tỷ giá ngoại tệ, giá xăng dầu, giá vật liệu xây dựng tăng, dẫn đến chi phí của doanh nghiệp tăng cao gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, Bộ Xây dựng chỉ ra nhiều vấn đề liên quan về vốn. 

Khó khăn trong tiếp cận nguồn vốn vay tín dụng, phát hành trái phiếu và huy động vốn của khách hàng dẫn đến nhiều doanh nghiệp thiếu vốn, phải giãn tiến độ hoặc tạm dừng triển khai thực hiện dự án.

Không chỉ doanh nghiệp, khách hàng mua bất động sản cũng khó tiếp cận vốn vay của các tổ chức tín dụng, gián tiếp ảnh hưởng đến thanh khoản các sản phẩm, dự án bất động sản dẫn đến các doanh nghiệp không bán được sản phẩm để thu hồi vốn và tái đầu tư. 

“Các doanh nghiệp gặp khó khăn trong phát hành trái phiếu và huy động vốn dẫn đến nguy cơ nhiều doanh nghiệp không có khả năng thanh toán, trả nợ đúng hạn. Thiếu dòng tiền để trả cho doanh nghiệp cung ứng và trả lương người lao động do chủ đầu tư không có nguồn để thanh toán và thực hiện các nghĩa vụ thuế” – Bộ Xây dựng cho biết. 

Theo ông Vương Duy Dũng, Cục phó Cục Quản lý Nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng), quá trình làm việc với các địa phương, doanh nghiệp, Tổ công tác của Thủ tướng đã nắm bắt được cụ thể các nhóm vấn đề trong đó có nổi lên vấn đề về nguồn vốn triển khai thực hiện dự án. 

Lùi lịch mở bán, xoay xở tìm vốn ngoại

Trước thực tế khó khăn của thị trường, lãnh đạo một công ty bất động sản tại Hà Nội cho biết đã quyết định dời lịch mở bán dự án sang quý II/2023 để chờ tín hiệu tốt hơn. Cùng với đó, công ty cũng chủ động thực hiện chiến lược tái cơ cấu danh mục đầu tư nhắm đến phát triển bất động sản đáp ứng nhu cầu thật thuộc phân khúc vừa túi tiền. Đồng thời, liên tục rà soát và bán bớt một số dự án không phù hợp để linh hoạt dòng tiền.

Thời gian qua, thị trường cũng ghi nhận thông tin Đất Xanh dời lịch dự án Gem Riverside, Nam Long dời lịch các dự án Izumi City, Nam Long Cần Thơ và Paragon Đại Phước sang năm 2023. Vạn Phúc Group cũng dời kế hoạch mở bán dự án căn hộ cao cấp nằm trong Khu đô thị Vạn Phúc (TP Thủ Đức) trong năm 2022 sang năm nay và kỳ vọng diễn biến thị trường sẽ tích cực hơn.

Bước sang năm 2023, các doanh nghiệp bất động sản đều đánh giá không dễ tiếp cận với dòng vốn tín dụng từ ngân hàng. Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp cũng tìm đến các kênh vốn khác.

Tháng 11/2022, Công ty CP Đầu tư và Phát triển Bất động sản An Gia (HOSE: AGG) liên tục công bố các kế hoạch vay vốn ngoại, gồm vay ngắn hạn 10 triệu USD từ The Shanghai Commercial & Savings Bank, LTD - offshore banking branch (SCSB – OBB); vay tín dụng 10 triệu USD từ Ngân hàng The Shanghai Commercial & Savings Bank, Ltd. – Chi nhánh Đồng Nai (SCSB - Đồng Nai); hay tăng giá trị tối đa khoản vay từ Hatra PTE Limited  từ 15 triệu USD lên 18 triệu USD.  

Hay Tập đoàn Nam Long (HOSE: NLG) ‏‏trong giai đoạn cuối năm 2022 cũng nhận giải ngân 500 tỷ đồng còn lại từ International Finance Corporation (IFC, thuộc World Bank), hoàn tất khoản vay 1.000 tỷ đồng qua trái phiếu nhằm rót vốn cho giai đoạn 2 dự án Waterpoint tại Long An.

Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, năm 2022, có 1.194 doanh nghiệp bất động sản giải thể, nhiều hơn so với thời kỳ dịch Covid-19 bùng phát. Cụ thể số doanh nghiệp giải thể qua từng năm 2021, 2020 2019 lần lượt là 861, 978 và 686 doanh nghiệp.

Bài 2: Thu nhập hơn 20 triệu, có sổ tiết kiệm nửa tỷ, vẫn không dám mua nhà 

Đề xuất bỏ quy định ngân hàng bảo lãnh ‘bán nhà trên giấy’

Cho rằng quy định bảo lãnh trong bán, cho thuê mua nhà ở hình thành trong tương lai có một số bất cập, chỉ “làm lợi” cho ngân hàng thương mại và chưa phải là giải pháp cần thiết để bảo vệ người mua nhà, Hiệp hội BĐS TP.HCM vừa kiến nghị bỏ quy định này. (Xem chi tiết)

Doanh nghiệp BĐS nợ thuế ‘khủng’

Cục thuế TP.HCM thông tin, tính đến 30/11/2022, tổng nợ thuế của Thành phố lên đến 43.918 tỷ đồng. Trong đó, nợ trên 90 ngày là 20.372 tỷ đồng, nợ khó thu 12.973 tỷ đồng, còn lại là nợ đang khiếu nại và nợ đang xử lý. 

Trong những đơn vị nợ thuế lớn có không ít doanh nghiệp kinh doanh BSĐ như: Công ty Thế kỷ 21 (6.098 tỷ đồng); Công ty Thuận Việt (2.676 tỷ đồng); Công ty Golden Hill (645 tỷ đồng); Công ty Phát triển và kinh doanh nhà (442 tỷ đồng); Khách sạn Tân Hoàng Minh (160 tỷ đồng); Công ty Quốc Lộc Phát (147 tỷ đồng); Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị (106 tỷ đồng); Tập đoàn Đất Xanh (85 tỷ đồng)…

Cẩn trọng với hình thức rao bán BĐS cắt lỗ

Giai đoạn thị trường đang chững lại, có nhiều thông tin rao bán BĐS “ngộp” và cắt lỗ. Mức giá chào bán giảm sâu hiếm có, tuy vậy không phải nhà đầu tư nào cũng có thể mua được sản phẩm tốt với giá hời. (Xem chi tiết)

Doanh nghiệp bàn giao ‘đất vàng’ bờ biển Nha Trang 

Dự án Công viên Phù Đổng có quy mô 24.500m2, nằm giáp bờ biển phía Đông đường Trần Phú, TP. Nha Trang do Công ty TNHH Invest Park Nha Trang làm chủ đầu tư. Dự án có hơn 21.700m2 được UBND tỉnh Khánh Hoà giao với hình thức không thu tiền sử dụng đất để xây dựng công viên cây xanh và nhà vệ sinh công cộng. 

Từ khi nhận đất, chủ đầu tư không triển khai đầu tư hoàn thiện theo thiết kế đã được phê duyệt. Sau khi được yêu cầu, mới đây, chủ đầu tư đã chấp nhận bàn giao diện tích đất này cho TP. Nha Trang quản lý. (Xem chi tiết)

Duyệt giá đất để bồi thường dự án cao tốc Biên Hoà – Vũng Tàu 

UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu vừa phê duyệt giá đất cụ thể để tính bồi thường khi thu hồi đất để thực hiện dự án thành phần thuộc Dự án đầu tư xây dựng cao tốc Biên Hoà – Vũng Tàu. 

Giá đất được duyệt là cơ sở để tính bồi thường cho các hộ dân có đất bị thu hồi thuộc 4 phường và xã trên địa bàn Thị xã Phú Mỹ. (Xem chi tiết)

Hương Quỳnh 

Chấm dứt hoạt động 6 sàn giao dịch bất động sản ở TP.HCM